Wat zijn de cultuurverschillen tussen Nederland en China

China is een land met een andere cultuur dan dat wij hebben in Nederland. Er zijn aardig wat cultuurverschillen. Als je zaken wilt gaan met een Chinese zakenpartner dan moet je deze cultuurverschillen goed kennen en in je voordeel gebruiken. Chinezen werken liever samen met iemand die ze begrijpt.

Mijn omgeving noemt mij een “China expert” – maar zo zou ik mezelf niet durven noemen. Toch heb ik al wel wat ervaring met de Chinese cultuur. Sterker nog, tijdens mijn studie aan de internationale talen universiteit in Shanghai heb ik veel met Chinezen samengewerkt. Ook heb ik meerdere jaren in China gewoond. Daardoor kan ik je aardig vertellen welke cultuuraspecten belangrijk zijn om “de Chinees” voor je te winnen. In dit artikel ga ik je 5 belangrijke cultuurverschillen uitleggen die jou op weg gaan helpen om de Chinese cultuur beter te begrijpen.

Lees dus gauw verder.

1. Het “ik” gevoel is onderschikt aan de groep

De meeste Nederlanders denken over het algemeen aan zichzelf, en daar is helemaal niks mis mee. Het is alleen wel belangrijk om te weten dat dit heel anders is in China. In China staat het belang van de groep boven het belang van het individu. Je ziet dit eigenlijk in alle sociale lagen terugkomen in China, in de familie, in de klas, in het team, maar ook het hele land. Hoeveel mensen overhebben voor de groep laat ik je zien aan de hand van het voorbeeld over de moderne spoorlijn die gebouwd is in Kenia.

China heeft een enorm project gefinancierd om een spoorlijn te bouwen in Kenia die de steden Rift Valley Town en Nairobi met elkaar verbinden. Dit project heeft €1.3 miljard euro gekost en is een prestigieus project voor China. Deze spoorlijn is niet alleen gefinancierd door China, maar China heeft ook mensen naar Kenia gestuurd om de spoorlijn te bouwen, de bevolking te trainen en om de trein te besturen. Deze mensen hebben alles achter moeten laten, hun huis, familie en hun eigen land omdat ze zijn aangewezen door hun werkgever of door de staat om dit project in Kenia letterlijk op de rails te krijgen.

Deze werknemers zijn trots dat ze China kunnen helpen een grotere wereldmacht te maken en zetten daarvoor dus hun eigen persoonlijke leven en wensen even opzij.

2. De belangrijke rol van tijd.

In China speelt “tijd” een andere rol in het dagelijkse leven dan in bijvoorbeeld Nederland.

Vanaf jongs af aan hoor je in Nederland de uitspraken “Tijd is geld” en “De vroege vogel vangt de worm”. In Nederland en in andere westerse landen is succes gekoppeld aan de perceptie van tijd. Tijd is bijna een soort munteenheid die je maar een keer kunt uitgeven.

In China is de rol van tijd minder belangrijk, en dit komt eigenlijk doordat de Chinese cultuur sterk beïnvloed is door het Confucianisme en Buddhisme. Het is daarom handig om deze opvattingen te begrijpen.

Buddhisme zegt dat tijd slechts een illusie is, en dat je er van bevrijd kan (en moet willen) worden door vele jaren van meditatie. Buddhisme ziet tijd als een hindernis voor de mensheid.

Confucius zegt dat tijd flexibel hoort te zijn. Welke activiteit eerst moet plaatsvinden hangt af van af wat er op dat moment het meest belangrijk is. Hij gelooft niet in het forceren van een planning of afspraak op basis van een tijdstip.

Zelf viel het mij op dat Chinezen vooral de tijd nemen voor vrienden en familie, door dit te doen geven ze een enorme rust af waardoor je jezelf gelijk welkom voelt. De kans is groot dat ze te laat kunnen komen op hun volgende afspraak, maar ze maken op dat moment de keuze wat er belangrijker is.
(Eigenlijk een beetje zoals Confucius duizenden jaren geleden predikte)

3. “Op jezelf gaan wonen doe je niet zomaar”

In Nederland is het best wel gebruikelijk dat je, zodra je gaat studeren, op jezelf gaat wonen. Meestal rond je 18e en soms wat later. Maar dit fenomeen gaat niet altijd op in China tenzij het echt niet anders kan. Heel veel Chinezen blijven daarom tijdens hun studententijd thuis wonen bij hun ouders.

Dit thuiswonen houdt nog best een tijdje aan, want meestal gaan de Chinese jongeren het huis pas uit nadat ze een partner hebben gevonden of zodra hun ouders een partner voor ze hebben gevonden. Het komt dus regelmatig voor dat iemand die nog geen partner gevonden heeft nog thuis woont tot een jaar of 35. Met alle druk die door de familie wordt uitgeoefend van dien.

Volgens de regels van het Confucianisme is het belangrijk dat er respect wordt getoond en dat er wordt gezorgd voor de oudere generatie. Hierdoor is het gebruikelijk dat Chinezen met een grote familie thuis wonen, ouders, grootouders en de kleinkinderen. Iets wat wij in Nederland eigenlijk alleen zagen in tijden van voor de oorlog.

4. Het vinden van een partner

In Nederland vinden wij het vinden van een partner echt een persoonlijk iets. We vinden het erg spannend als we een persoon gevonden hebben die we leuk vinden, en deze voor de eerste keer aan onze ouders laten zien. Het is natuurlijk een fijne bijkomstigheid als je ouders je partner leuk vinden, maar het is voor ons veel belangrijker dat wij onze partner leuk vinden. Je ouders hoeven immers niet samen te wonen met jouw partner.

In China gaat dit een tikkeltje anders. De meeste Chinezen zullen hun partner pas introduceren op het moment dat het bijna zeker is dat ze willen gaan trouwen. Een zomerliefde of een willekeurige verkering komt dus echt niet bij paps en mams over de vloer. Het kan namelijk tot enorme gezichtsverlies leiden als je ouders je partner hebben leren kennen, en deze vervolgens met de noorderzon vertrekt.

Wat ook nog steeds voorkomt (maar minder dan vroeger) zijn georganiseerde bruiloften. Hierbij gaan jouw ouders in feite op zoek naar een geschikte partner voor jou. Hieronder zie je een afbeelding van een bruiloft markt in Peoples park in Shanghai. Waar familieleden een soort CV hebben gemaakt van hun zoon of dochter en deze tentoonstellen voor belanghebbenden.

Wat er op zo’n CV staat? Je kunt denken aan leeftijd, inkomen, lengte, een beschrijving van zijn/haar persoonlijkheid, educatie, Chinese sterrenbeeld en nog veel meer punten om de ideale match te vinden.

5. Schoonheidsideaal: lekker bruin.

Lekker zonnen in de zomer, wie houdt daar nou niet van? –Chinezen dus. Waar in Nederland mensen massaal de kust opzoeken zodra er een paar zonnestralen doorkomen, en links en rechts de barbecues aan worden aangezwengeld, gaat dit in China toch even anders.

Chinezen zullen ook naar de kust gaan, en houden net als iedereen van een lekkere barbecue, maar ze zullen zich absoluut niet in de open zon vertonen. Waar in Nederland iedereen hoopt snel die witte huid in te ruilen voor een bruinere variant, lopen de Chinezen rond met paraplu’s om zich te beschermen tegen de zon. Ook worden er speciale wit-makende crèmes verkocht, sterker nog, China is de grootste markt voor deze crèmes. Nergens op de wereld worden er meer wit-maak crèmes verkocht dan daar.

Maar waarom willen de Chinezen nou niet bruin worden? In Nederland zien we het als een lekker gezond kleurtje. Dat heeft te maken met de uitspraak Bái fù mei.

Hoe witter een persoon is, hoe rijker en mooier deze persoon overkomt. Dit heeft natuurlijk te maken met een lange tijd geleden toen veel Chinezen nog op het platteland moesten werken. Je herkende de werkende Chinees aan zijn kleur doordat deze dagenlang blootgesteld werd aan de zon. De jongere generatie vind deze sociale status belangrijker dan een paar zonnestralen meepikken.

Het is belangrijk om te weten dat de bovengenoemde verschillen een generalisatie zijn. Niet elke Chinees zal op dezelfde manier verschillen van een Nederlander. Geen cultuur is het beste, dus het heeft ook geen zin om elkaar te veroordelen. Het doel van het artikel is daarom ook het helpen begrijpen van deze cultuurverschillen en je te helpen focusen op de overeenkomsten.